برای درک بهتر مقاومت برخی موها، ابتدا باید با سازوکار عملکرد لیزر آشنا شویم. دستگاههای لیزر با استفاده از طول موج خاصی از نور، انرژی را به رنگدانه ملانین در ریشه مو منتقل میکنند. این انرژی به گرما تبدیل شده و فولیکول مو را از بین میبرد یا تضعیف میکند.
اما اثربخشی این فرآیند، وابسته به چند فاکتور کلیدی است:
- رنگ مو و پوست
- ضخامت مو
- فاز رشد مو
- تنظیمات دستگاه
- نوع دستگاه لیزر
چرخه رشد مو و نقش آن در اثربخشی لیزر
موهای بدن در سه مرحله مختلف رشد میکنند:
- فاز آناژن (رشد فعال): تنها در این مرحله لیزر میتواند به طور مؤثر فولیکول مو را هدف قرار دهد.
- فاز کاتاژن (انتقالی): فولیکول در حال ضعیف شدن است و لیزر کمتر تأثیر دارد.
- فاز تلوژن (استراحت): فولیکول غیرفعال است و لیزر اثری روی آن ندارد.
در هر جلسه لیزر، فقط بخشی از موها در فاز آناژن قرار دارند. بنابراین برای حذف کامل موها، نیاز به چند جلسه درمانی است که در فاصلههای زمانی خاص انجام میشوند.
دلایل مقاومت موها در برابر لیزر
۱. رنگ روشن یا نداشتن ملانین کافی
موهای بور، خاکستری، سفید یا قرمز ملانین بسیار کمی دارند یا فاقد آن هستند. از آنجایی که لیزر به ملانین واکنش نشان میدهد، موهای روشن هدف مناسبی برای آن نیستند.
۲. ضخامت پایین یا کرکی بودن مو
موهای نازکتر انرژی لیزر را کمتر جذب میکنند و حرارت لازم برای تخریب فولیکول در آنها تولید نمیشود. به همین دلیل موهای کرکی یا نازک معمولاً به لیزر پاسخ ضعیفی میدهند.
۳. هورمونهای ناپایدار
اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) یا افزایش هورمون آندروژن میتواند باعث رشد مجدد موها حتی پس از چند جلسه لیزر شود. در این حالت، فولیکولهای جدید فعال شده و مقاومت در برابر درمان ایجاد میشود.
۴. انتخاب اشتباه نوع دستگاه لیزر
برخی دستگاهها برای تیپهای پوستی خاص مؤثرتر هستند. مثلاً لیزر الکساندرایت برای پوستهای روشن و موهای تیره ایدهآل است، در حالی که لیزر دایود برای تیپهای پوستی تیرهتر مناسبتر است. انتخاب نادرست دستگاه میتواند کارایی درمان را کاهش دهد.
۵. تنظیمات نادرست دستگاه
شدت، فرکانس و دمای خروجی دستگاه لیزر باید متناسب با نوع پوست و مو باشد. تنظیمات ضعیف یا ناهماهنگ ممکن است به جای تخریب فولیکول، تنها به آن شوک وارد کرده و رشد آن را تحریک کند.
۶. فاصله نادرست بین جلسات
رعایت فاصله زمانی بین جلسات (معمولاً هر ۴ تا ۸ هفته بسته به ناحیه بدن) بسیار حیاتی است. جلسات خیلی زود یا خیلی دیر ممکن است باعث شوند فولیکولها در زمان مناسب هدف قرار نگیرند.
۷. ژنتیک و تفاوتهای فردی
برخی افراد بهصورت ژنتیکی فولیکولهایی مقاومتر دارند یا سیستم ترمیمی پوست آنها قویتر عمل میکند. در این صورت، حتی با رعایت تمام اصول، ممکن است بخشی از موها باقی بمانند.
روشهای مقابله با مقاومت موها به لیزر
✔️ انتخاب مرکز درمانی مجهز و معتبر
تجربه اپراتور، کیفیت دستگاه و مشاوره تخصصی قبل از شروع جلسات لیزر از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از دستگاههای بهروز و دارای تأییدیه FDA تأثیر بسزایی در موفقیت درمان دارد.
✔️ آزمایشات هورمونی پیش از شروع
در خانمهایی که سابقه رشد بیشازحد مو یا سیکلهای نامنظم قاعدگی دارند، بررسی سطح هورمونها قبل از آغاز لیزر، کمک میکند درمان مؤثرتری طراحی شود.
✔️ هماهنگی لیزر با چرخه رشد مو
برنامهریزی دقیق جلسات با فاصلههای استاندارد و هماهنگ با فاز آناژن مو، میزان اثربخشی را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.
✔️ استفاده از ترکیب چند نوع لیزر
در برخی موارد استفاده از ترکیبی از دو تکنولوژی مانند الکساندرایت و دایود میتواند نتایج بهتری ارائه دهد، بهویژه زمانی که موها ترکیبی از نازک و ضخیم هستند.